رازیانه و خواص آن

رازیانه گیاهی است معطر ، علفی و دوساله که ارتفاع آن تا ۲ متر می رسد ساقه آن دارای شیارهای هم ردیف و موازی می باشد برگهای آن نازک و نخی مانند شوید است گلهای رازیانه زرد و بصورت خوشه در انتهای ساقه ظاهر می شود و به دو صورت وحشی و زراعی در ایران دیده می شود .

به طور کلی تمام قسمت های گیاه رازیانه خاصیت درمانی دارد، اما بیشترین قسمت مورد استفاده آن بذر رازیانه است که حاوی روغن اسانس فرار است .

مهمترین ترکیب شیمیایی آن آنتول است که بیشترین خواص این گیاه مربوط به این ترکیب است. از طرفی دیگر مزه شیرین رازیانه مربوط به وجود آنتول و استراگول در آن می باشد.

نام علمی: Foeniculumvulgare

طبع آن گرم و خشک می باشد .

نام های دیگر : بادیان،رازیانج،سنف،شمار،شمره،سونف،بسپاس،بادیان سبز،فنوویل،برهلیا(تخم)،سونب،ماراثون،شمر،فیاوفرنوس .

ترکیبات شیمیایی

انتول(قسمت موثر اصلی) فنشون. کامفن. لیمونن. استراگول وفلاندرن .

ارزش غذایی رازیانه

رازیانه حاوی مقادیر فراوانی ویتامین، مواد معدنی و فیبر است. منگنز، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، آهن، ویتامینC و B3 از این موارد می باشند.

خواص رازیانه

تمام بخش‌های مختلف این گیاه یعنی دانه، برگ و ریشه آن خوراکی است که جداگانه توضیح می دهیم:

خواص برگ رازیانه:

استفاده موضعی آب برگ های رازیانه، ناراحتی و خستگی مفرط چشم را از بین می برد.

مصرف رازیانه در غذا از چشم در برابر التهاب، اختلالات مربوط به سن و پیری چشم محافظت می کند.

از برگ خام و تازه آن به عنوان چاشنی برای غذا و سبزی استفاده می کنند. البته زمان جمع آوری برای برگ ها باید قبل از گلدهی باشد.

به بدن آرامش می دهد و حافظه را تقویت می کند.

فواید رازیانه برای پوست و مو

رازیانه موها را تقویت می کند، مانع ریزش مو می شود.

فواید رازیانه در کاهش وزن

مصرف رازیانه باعث کاهش اشتها و احساس سیری می شود. این گیاه با افزایش سوخت و ساز بدن، چربی ها را می شکند و از احتباس آب در بدن جلوگیری می کند.

پیشگیری از پوکی استخوان 

رازیانه حاوی آهن، فسفر، کلسیم، منیزیم، منگنز، روی و ویتامین K است و به حفظ استخوان ها کمک می کند.

خواص ضد پیری رازیانه

رازیانه خواص فوق العاده ای برای پوست دارد. تمام اجزای این گیاه، اعم از دانه، ساقه و برگ، منبع ویتامین B و C هستند که سبب سنتز کلاژن و حفظ جوانی می شوند.
بسیاری از کشورهای از این گیاه معطر در ساخت لوازم آرایشی و بهداشتی طبیعی استفاده می کنند.

خواص ضد سرطانی گیاه رازیانه

رازیانه دارای یک ماده ضد التهابی به نام آنتول است که خواص ضد سرطانی فوق العاده ای دارد و به ویژه در پیشگیری از سرطان سینه موثر است.

رازیانه سبب کاهش مولکول NF-kappa B می شود. این مولکول یک تحریک کننده التهابی و تغییر دهنده ژن است.

فیبر موجود در رازیانه از سرطان روده بزرگ پیشگیری می کند.

خواص ریشه و پیاز رازیانه

ریشه رازیانه دارای کومارین Coumarin می باشد . چون این ماده رقیق کننده خون است بنابراین آنهایی که مبتلا به تصلب شرائین یا انسداد رگها هستند می توانند از جوشانده ریشه رازیانه استفاده کنند .

جوشانده ریشه رازیانه ملین و مسهل است.

ریشه رازیانه دیورتیک است.

اثر مدر قوی دارد.

اوره و اسید اوریک را دفع می کند.

به علاوه اشتها آور است.

ریشه رازیانه به علت مدر بودن ، برای درمان سنگ کلیه، نفریت و بیماری هایی نظیر آن مصرف می شود.

ویتامین C موجود در پیاز رازیانه، ضد باکتری بوده و برای سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است.

توجه : زمان جمع آوری ریشه باید در اواخر پاییز باشد.

خواص بذر یا تخم رازیانه:

فواید تخم رازیانه در اسهال و تقویت معده

دم کرده بذر رازیانه با زیره سبز برای رفع اسهال و تقویت معده با عسل و سکنجبین برای تب های کهنه مفید است.

از دم کرده تخم رازیانه برای تحلیل بادها، درد پهلو و لگن خاصره، رفع بلغم ترش استفاده می کنند.

فواید رازیانه در کلسترول بالا

تخم رازیانه کلسترول خون را کاهش می‌دهد.ترکیبات موجود در تخم رازیانه امکان تجمع کلسترول در جداره‌ی رگ‌ها را کاهش می‌دهد و به این ترتیب از ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی پیشگیری می‌کند.

پیشگیری از سرطان با رازیانه

تخم رازیانه برای پیشگیری از سرطان مفید است. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در تخم رازیانه به کاهش خطر ابتلا به سرطان ناشی از آسیب‌های رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند.

تخم رازیانه همچنین برای پیشگیری از ابتلا به سرطان کولون موثر است. به خاطر اینکه سرشار از فیبرهای گیاهی بوده و به حذف توکسین‌ها و مواد زاید از طریق روده‌ها کمک می‌کند.

سرشار از فیبر

تخم رازیانه سرشار از فیبر است. فیبرها صرفاً در مواد غذایی گیاهی وجود دارند. باید بدانید که این ترکیبات مفید در دفع راحت و خروج توکسین‌ها و مواد زاید از بدن نقش اصلی دارند. این ترکیبات مفید برای هضم غذا نیز موثرند. ۱۰۰ گرم تخم رازیانه حاوی ۱۵۰ درصد فیبر مورد نیاز روزانه‌ی بدن است.

خاصیت سم زدایی رازیانه

تخم رازیانه حاوی خواص دیورتیک است یعنی ادرارآور است و به سم زدایی از بدن کمک می‌کند. به این منظور این تخم‌ها را به صورت دم کرده استفاده می‌کنند که حجم ادرار را زیاد کرده و حالت پُف کرده‌ی بدن را کاهش می‌دهد..

سایر خواص تخم رازیانه :

ضد نفخ : مخصوصاًدرنفخ با منشاء روده‌ای

سربازان رومی از این ادویه برای افزایش قوای جسمانی و آمادگی رزم استفاده می کردند.

خلط آور ملایم : مخصوصاً برای اطفال

ضد اسپاسم : منجر به کاهش درد حین پریود می‌گردد. (اثر قابل توجه و در حد داروهای ضد التهاب غیر استروییدی NSAIDS دارد. )

 آرامبخش

 افزایش دهنده ترشح شیر مادر

 کاهش التهاب غشاء مخاطی دستگاه تنفسی

 متسع‌کننده نای و برونشها

 اثرات ضد میکروبی معادل پنی سیلین و تتراسایکلین دارد .

ضد التهاب پلک و ملتحمه

از دفعات بروز پریود دردناک کم نموده و نیز باعث کاهش شدت علایم میگردد.

در درمان علامت بیماری روده تحریک پذیرIBSبا کاهش نفخ و آرامبخشی موثر است. مخصوصاً وقتی توام با زیره مصرف گردد طعم تند زیره را کاهش می‌دهد. {(خوراکی)معادل}

 بعنوان گشاد کننده مجاری تنفسی. خلط آور وکاهنده التهاب مجاری تنفسی در برونشیت مصرف میگردد. {(خوراکی)کمکی}

 دراسهال شیرخواران جهت جایگزینی مایعات و آرامبخشی مصرف دارد. {(خوراکی)کمکی}
  در مواردی که ترشح شیر کم می‌باشد تجویز می‌گردد. {(خوراکی)معادل}

 مصرف رازیانه در بارداری و شیردهی :

در منابع بسیاری گفته شده که مصرف رازیانه در دوران بارداری ضرری به همراه ندارد و داروخانه‌های گیاهی ایران به شکل‌های مختلف (مثل قطره آنتی‌میگرن، شربت توسیان، شربت تیسیان، پودر ژنرال تونیک، قطره سنکول، سنالین، منتازین و لوسیون تقویت موی سنیره) موجود هستند که داخل تمام این محصولات رازیانه وجود دارد.

 گفته می شود اگر می‎خواهید نوزادی با چشمان شهلا و زیبا داشته باشید مصرف رازیانه را فراموش نکنید.

مقدار مصرف روزانه رازیانه، به طور متوسط حداکثر ۵ گرم یا یک تا سه استکان عرق آن توصیه می‌شود و برای اینکه نتیجه درمان مشخص شود و گیاه خواص درمانی خود را به جای بگذارد، حداکثر ۴۰ روز زمان نیاز دارد.

گاها هم گفته شده که اثر قاعده آور دارد و ممکن است منحر به سقط جنین شود. در هر حال بهتر است در مصرف آن در دوره بارداری زیاده روی نکنید.

مصرف رازیانه به اشکال مختلف در دوره شیردهی مفید است.

تداخلات دارویی :

در مطالعات جانوری باعث کاهش ۵۰ % جذب سیپروفلوکساسین از روده می‌گردد.

موارد منع مصرف و احتیاط :

* در نوزادان مصرف فرآورده‌های تغلیظ شده ممنوع است.
* بعلت وجود استرگلEstergole که سرطانزا می‌باشد مصرف طولانی مدت حتماً زیر نظر پزشک انجام گیرد.
* در موارد نادری باعث بروز حساسیت پوستی وتنفسی میگردد.

تذکر خیلی مهم:

روغن حاصل از دانه‌‌های رازیانه، سمی است و حتی مصرف کم آن، می‌تواند به ایجاد دانه‌های پوستی، مشکلات تنفسی و حالت تهوع منجر شود.